Замислете да отворите навидум обична е-пошта, а во следниот момент вашата банкарска сметка е празна. Или пребарувате на интернет кога екранот ви се заклучува и се појавува порака за откуп. Овие сцени не се научнофантастични филмови, туку примери од реалниот живот за сајбер напади. Во оваа ера на Интернет на сè, Интернетот не е само удобен мост, туку и ловиште за хакери. Од лична приватност до корпоративни тајни до национална безбедност, сајбер нападите се насекаде, а нивната лукава и деструктивна моќ е застрашувачка. Кои напади ни се закануваат? Како функционираат и што треба да се направи во врска со тоа? Ајде да погледнеме осум од најчестите сајбер напади, кои ве водат во свет кој е и познат и непознат.
Малициозен софтвер
1. Што е малициозен софтвер? Малициозниот софтвер е малициозна програма дизајнирана да го оштети, украде или контролира системот на корисникот. Се провлекува во корисничките уреди преку навидум безопасни патишта како што се прилози во е-пошта, прикриени ажурирања на софтвер или нелегални преземања на веб-страници. Откако ќе се активира, малициозниот софтвер може да украде чувствителни информации, да шифрира податоци, да брише датотеки или дури и да го претвори уредот во „кукла“ на напаѓачот.
2. Вообичаени видови на малициозен софтвер
Вирус:Поврзано со легитимни програми, по стартување, самореплицирање, инфекција на други датотеки, што резултира со деградација на перформансите на системот или губење на податоци.
Црв:Може да се шири независно без програма домаќин. Вообичаено е самоширење низ мрежни ранливости и трошење на мрежни ресурси. Тројанец: Маскиран како легитимен софтвер за да ги натера корисниците да инсталираат задна врата што може далечински да контролира уреди или да краде податоци.
Шпионски софтвер:Тајно следење на однесувањето на корисниците, снимање на притискања на тастатура или историја на прелистување, често се користи за кражба на лозинки и информации за банкарска сметка.
Ransomware:Заклучувањето на уред или шифрирани податоци за откуп за негово отклучување е особено раширено во последниве години.
3. Ширење и штета Малициозниот софтвер обично се шири преку физички медиуми како што се фишинг е-пораки, малициозни реклами или USB-клучеви. Штетата може да вклучува истекување на податоци, системски дефекти, финансиски загуби, па дури и губење на корпоративниот углед. На пример, малициозниот софтвер Emotet од 2020 година стана кошмар за безбедноста на претпријатијата со инфицирање на милиони уреди ширум светот преку прикриени Office документи.
4. Стратегии за превенција
• Инсталирајте и редовно ажурирајте го антивирусниот софтвер за скенирање на сомнителни датотеки.
• Избегнувајте кликнување на непознати линкови или преземање софтвер од непознати извори.
• Редовно правете резервна копија на важните податоци за да спречите неповратни загуби предизвикани од ransomware.
• Овозможете ги заштитните ѕидови за ограничување на неовластениот пристап до мрежата.
Ransomware
1. Како функционира Ransomware Ransomware е посебен вид на малициозен софтвер кој конкретно го заклучува уредот на корисникот или ги шифрира критичните податоци (на пр., документи, бази на податоци, изворен код) така што жртвата не може да пристапи до нив. Напаѓачите обично бараат плаќање во криптовалути кои тешко се следат, како што е биткоинот, и се закануваат дека трајно ќе ги уништат податоците доколку плаќањето не се изврши.
2. Типични случаи
Нападот врз Colonial Pipeline во 2021 година го шокираше светот. Ransomware-от DarkSide го шифрираше контролниот систем на главниот цевковод за гориво на источниот брег на Соединетите Американски Држави, предизвикувајќи прекин на снабдувањето со гориво и барање откуп од 4,4 милиони долари од страна на напаѓачите. Овој инцидент ја откри ранливоста на критичната инфраструктура на ransomware.
3. Зошто ransomware е толку смртоносен?
Високо прикривање: Ransomware често се шири преку социјален инженеринг (на пр., маскиран како легитимни е-пошти), што им отежнува на корисниците да го откријат.
Брза дифузија: Со искористување на мрежните ранливости, ransomware може брзо да зарази повеќе уреди во рамките на едно претпријатие.
Тешко обновување: Без валидна резервна копија, плаќањето на откупот може да биде единствената опција, но можеби нема да биде можно да се вратат податоците по плаќањето на откупот.
4. Одбранбени мерки
• Редовно правете резервни копии на податоците офлајн за да се осигурате дека критичните податоци можат брзо да се обноват.
• Системот за откривање и одговор на крајни точки (EDR) беше распореден за следење на абнормалното однесување во реално време.
• Обучете ги вработените да идентификуваат фишинг е-пораки за да не станат вектори на напад.
• Навремено поправете ги системските и софтверските ранливости за да го намалите ризикот од упад.
Фишинг
1. Природата на фишингот
Фишингот е вид на напад со социјално инженерство во кој напаѓачот, претставувајќи се како доверлив ентитет (како што е банка, платформа за е-трговија или колега), ја наведува жртвата да открие чувствителни информации (како што се лозинки, броеви на кредитни картички) или да кликне на злонамерен линк преку е-пошта, текстуална порака или инстант порака.
2. Вообичаени форми
• Фишинг преку е-пошта: Лажни официјални е-пошти за да се намамат корисниците да се најават на лажни веб-страници и да ги внесат своите акредитиви.
Spear Phishing: Напад со персонализирана намена насочен кон одреден поединец или група со поголема стапка на успех.
• Смишинг: Испраќање лажни известувања преку текстуални пораки за да се намамат корисниците да кликнат на злонамерни линкови.
• Вишинг: преправање дека е авторитет преку телефон за да се добијат чувствителни информации.
3. Опасности и ефекти
Фишинг нападите се евтини и лесни за спроведување, но можат да предизвикаат огромни загуби. Во 2022 година, глобалните финансиски загуби поради фишинг напади изнесуваа милијарди долари, вклучувајќи украдени лични сметки, кршење на корпоративни податоци и друго.
4. Стратегии за справување
• Проверете ја адресата на испраќачот уште еднаш за печатни грешки или необични имиња на домени.
• Овозможете повеќефакторска автентикација (MFA) за да го намалите ризикот дури и ако лозинките се компромитирани.
• Користете алатки против фишинг за филтрирање на злонамерни е-пораки и линкови.
• Спроведување редовни обуки за подигање на свеста за безбедноста за да се зголеми будноста на персоналот.
Напредна перзистентна закана (APT)
1. Дефиниција на APT
Напредна перзистентна закана (APT) е сложен, долгорочен сајбер напад, обично извршен од хакерски групи на државно ниво или криминални банди. APT нападот има јасна цел и висок степен на прилагодување. Напаѓачите се инфилтрираат низ повеќе фази и се кријат долго време за да украдат доверливи податоци или да го оштетат системот.
2. Тек на напад
Првично упаѓање:Добивање пристап преку фишинг е-пораки, експлоатации или напади во синџирот на снабдување.
Воспоставете упориште:Вметнете задни врати за да одржите долгорочен пристап.
Латерално движење:се шири во рамките на целната мрежа за да се добие повисок авторитет.
Кражба на податоци:Извлекување чувствителни информации како што се интелектуална сопственост или стратешки документи.
Покријте ја трагата:Избриши го дневникот за да го скриеш нападот.
3. Типични случаи
Нападот на SolarWinds во 2020 година беше класичен APT инцидент во кој хакерите поставија злонамерен код преку напад на синџирот на снабдување, влијаејќи на илјадници бизниси и владини агенции низ целиот свет и крадејќи големи количини на чувствителни податоци.
4. Одбранбени поени
• Воспоставете систем за откривање на упади (IDS) за следење на абнормалниот мрежен сообраќај.
• Спроведување на принципот на најмала привилегија за ограничување на страничното движење на напаѓачите.
• Спроведувајте редовни безбедносни ревизии за откривање на потенцијални задни врати.
• Работа со платформи за разузнавање на закани за да се опфатат најновите трендови во нападите.
Напад на човек во средината (MITM)
1. Како функционираат нападите „човек-во-средината“?
Напад од типот „човек во средината“ (MITM) е кога напаѓачот вметнува, пресретнува и манипулира со пренос на податоци помеѓу две страни во комуникацијата без тие да знаат за тоа. Напаѓачот може да украде чувствителни информации, да манипулира со податоци или да се претстави како страна за измама.
2. Вообичаени форми
• Лажирање на Wi-Fi: Напаѓачите создаваат лажни Wi-Fi хотспотови за да ги натераат корисниците да се поврзат со цел да украдат податоци.
DNS лажирање: менување на DNS барања за да се насочат корисниците кон злонамерни веб-страници.
• SSL киднапирање: Фалсификување на SSL сертификати за пресретнување на енкриптиран сообраќај.
• Киднапирање на е-пошта: Пресретнување и менување на содржината на е-поштата.
3. Опасности
MITM нападите претставуваат значителна закана за системите за онлајн банкарство, е-трговија и работа од дома, што може да доведе до кражба на сметки, неовластени трансакции или откривање на чувствителни комуникации.
4. Превентивни мерки
• Користете HTTPS веб-страници за да се осигурате дека комуникацијата е шифрирана.
• Избегнувајте поврзување со јавен Wi-Fi или користење VPNS за шифрирање на сообраќајот.
• Овозможете безбедна услуга за DNS резолуција, како што е DNSSEC.
• Проверете ја валидноста на SSL сертификатите и бидете внимателни за предупредувања за исклучоци.
SQL инјекција
1. Механизам на SQL инјекција
SQL инјекцијата е напад со инјектирање на код во кој напаѓачот вметнува злонамерни SQL изјави во полињата за внесување на веб-апликација (на пр., поле за најавување, лента за пребарување) за да ја измами базата на податоци да извршува нелегални команди, со што краде, менува или брише податоци.
2. Принцип на напад
Разгледајте го следниов SQL прашалник за формулар за најавување:
Напаѓачот влегува:
Прашањето станува:
Ова ја заобиколува автентикацијата и му овозможува на напаѓачот да се најави.
3. Опасности
SQL инјекцијата може да доведе до протекување на содржината на базата на податоци, кражба на кориснички акредитиви, па дури и преземање на цели системи. Пробивот на податоци во Equifax во 2017 година беше поврзан со ранливост на SQL инјекција што влијаеше на личните информации на 147 милиони корисници.
4. Одбрана
• Користете параметризирани прашалници или претходно компајлирани искази за да избегнете директно спојување на внесените податоци од корисникот.
• Имплементирајте валидација и филтрирање на влезни податоци за да ги отфрлите аномалните знаци.
• Ограничете ги дозволите за базата на податоци за да се спречат напаѓачите да извршуваат опасни дејства.
• Редовно скенирајте ги веб-апликациите за ранливости и ажурирајте безбедносни ризици.
DDoS напади
1. Природа на DDoS нападите
Дистрибуираниот напад со одбивање на услуга (DDoS) испраќа огромни барања до целниот сервер преку контролирање на голем број ботови, што го исцрпува неговиот пропусен опсег, ресурсите за сесија или компјутерската моќ, а обичните корисници не можат да пристапат до услугата.
2. Вообичаени типови
• Напад врз сообраќајот: испраќање голем број пакети и блокирање на пропусниот опсег на мрежата.
• Напади на протоколи: Искористување на ранливостите на TCP/IP протоколот за исцрпување на ресурсите на сесиите на серверот.
• Напади на апликациски слој: Парализирање на веб-серверите со лажно претставување на легитимни барања на корисниците.
3. Типични случаи
Нападот Dyn DDoS во 2016 година го искористи ботнетот Mirai за да собори неколку мејнстрим веб-страници, вклучувајќи ги Twitter и Netflix, истакнувајќи ги безбедносните ризици на IoT уредите.
4. Стратегии за справување
• Распоредување на услуги за заштита од DDoS за филтрирање на злонамерен сообраќај.
• Користете мрежа за испорака на содржини (CDN) за распределба на сообраќајот.
• Конфигурирајте ги балансерите на оптоварување за да го зголемите капацитетот за обработка на серверот.
• Следење на мрежниот сообраќај за навремено откривање и реагирање на аномалии.
Внатрешни закани
1. Дефиниција на закана од внатрешни лица
Внатрешните закани доаѓаат од овластени корисници (на пр., вработени, изведувачи) во рамките на организацијата кои можат да ги злоупотребат своите привилегии поради злонамерни, небрежни или манипулирани од надворешни напаѓачи, што резултира со протекување на податоци или оштетување на системот.
2. Вид на закана
• Злонамерни инсајдери: Намерно крадење податоци или компромитирање на системи за профит.
• Несовесни вработени: Поради недостаток на свест за безбедноста, погрешното работење води до изложеност на ранливост.
• Ограбени сметки: Напаѓачите контролираат внатрешни сметки преку фишинг или кражба на акредитиви.
3. Опасности
Внатрешните закани се тешки за откривање и може да ги заобиколат традиционалните заштитни ѕидови и системите за детекција на упади. Во 2021 година, добро позната технолошка компанија изгуби стотици милиони долари поради протекување на изворниот код од внатрешен вработен.
4. Солидни одбранбени мерки
• Имплементирајте архитектура со нулта доверба и проверете ги сите барања за пристап.
• Следење на однесувањето на корисниците за откривање на абнормални операции.
• Спроведување редовни обуки за безбедност за подобрување на свеста на персоналот.
• Ограничете го пристапот до чувствителни податоци за да го намалите ризикот од протекување.
Време на објавување: 26 мај 2025 година
